Licencja do publicznego odtwarzania ORGANIZACJE W POLSCE

Muzyka to nieodłączny element życia każdego z nas. Mamy z nią styczność zazwyczaj w pracy, w kawiarniach, w centrach handlowych, a nawet we własnym domu czy samochodzie. Nie zastanawiamy się nawet, co pozwala nam na słuchanie popularnych utworów w miejscach publicznych. Nic więc dziwnego, że dla wielu osób ZAiKS, ZPAV i STOART brzmią po prostu obco. Czym są wymienione organizacje, kiedy powstały, czego i kogo bronią oraz czym się różnią – odpowiedzi na te pytania znajdziesz w artykule.

Czym zajmuje się ZAiKS?

To najstarsza organizacja, która została założona w 1918 roku przez powszechnie znanych autorów z różnych dziedzin. Sama nazwa ZAiKS oznacza Związek Autorów i Kompozytorów Scenicznych. Pod ich skrzydłami mogą znaleźć się zarówno twórcy krajowi, jak i zagraniczni. Głównym celem stowarzyszenia jest zbiorowe zarządzanie i ochrona praw autorskich wszystkich zrzeszonych artystów oraz tych, którzy powierzyli im swoją twórczość. Ich działalność (podobnie jak STOART i ZPAV) opiera się więc na udzielaniu licencji do korzystania z konkretnych utworów. To właśnie na ich podstawie organizacja pobiera wynagrodzenia autorskie zarówno za odtwarzanie, jak i za wykonywanie dzieł, i wypłaca tantiemy twórcom.

W tym miejscu może pojawić się pytanie – o jakich twórcach mowa? Czy są to osoby odpowiedzialne za napisanie tekstu piosenki i stworzenie melodii, piosenkarze, multiinstrumentaliści czy może wytwórnie płytowe? ZAiKS zajmuje się przede wszystkim kompozytorami i autorami tekstów, jednak, jak możemy przeczytać na stronie organizacji, chroni on również wydawców muzycznych.

Czym jest ZPAV?

Związek Producentów Audio-Video powstał nieco później, bo w 1991 roku. Tutaj mamy do czynienia z organizacją, która w założeniu działa bardzo podobnie do tej opisanej wyżej, jednak z jedną sporą różnicą. ZPAV a ZAiKS różni przede wszystkim sam motyw działania oraz grupa, która znajduje się pod ich opieką, a mianowicie – ochrona producentów i reprezentowanie ich w kwestii piractwa fonograficznego i wideograficznego.

Nie oznacza to jednak, że ZPAV nie udziela licencji. Organizacja ma zezwolenie na zbiorowe zarządzanie prawami pokrewnymi (tak jak STOART), a co za tym idzie – również do pobierania należnych opłat i wypłacanie wynagrodzeniem producentom za różnego rodzaju eksploatację ich dzieł. Zaliczyć do tego możemy odtwarzanie, zwielokrotnianie, reemitowanie, publiczne udostępnianie, najem.

Innymi słowy ZPAV udziela zgody na sprzedaż, dystrybucję i publikację konkretnych dzieł, na przykład w mediach.

STOART – zakres działań

Ostatnią organizacją, którą zajmiemy się w tym artykule, jest Związek Artystów Wykonawców zarejestrowany w 2002 roku. Jak sama nazwa wskazuje, to stowarzyszenie STOART trzyma pieczę nad tymi, którzy zajmują się śpiewaniem i graniem.

STOART a ZAiKS – jaka jest tutaj różnica? Podobnie jak ZPAV ta organizacja zarządza prawami pokrewnymi. Pobiera opłaty i wypłaca odpowiednie należności artystom za wyświetlanie, nadawanie, reemitowanie, udostępnianie i odtwarzanie publiczne, wprowadzenie do obrotu, najem, użyczenie, zwielokrotnianie oraz utrwalanie.

Co to oznacza w praktyce? STOART (podobnie jak ZAiKS) udziela licencji na wykorzystanie utworów między innymi w różnego rodzaju dziełach, chociażby w reklamach. Organizacja inkasuje również za wykorzystywanie muzyki w działalnościach handlowo-usługowych.

Od czego zależy wysokość opłat?

Trudno tutaj znaleźć jedną poprawną odpowiedź. Wiele zależy przede wszystkim od samej organizacji ZAiKS, STOART i ZPAV to autonomicznie działające stowarzyszenia, które – choć przewodzi im jeden cel – różnią się od siebie sposobem działania i regulaminami.

ZPAV ustala koszty na podstawie popularności danego artysty bądź producenta, co rzadko kiedy jest czynnikiem stałym. Zatem wysokość opłat będzie różnić w zależności od punktu kariery, w którym znajduje się dany twórca.

ZAiKS i STOART z kolei ustalają koszty indywidualnie. Zwracają uwagę nie tylko na wspomnianą wcześniej sławę artysty, ale również charakter i rozmiar wydarzenia lub projektu. Istotne będą też elementy, takie jak wielkość publiczności, czas trwania i miejsce.

Z tego względu najlepiej kontaktować się bezpośrednio z każdą organizacją i dopytać o szczegóły pobierania opłat, w tym warunki udzielenia licencji. Można to zrobić za pomocą wiadomości mailowej na adresy, które widnieją na stronach STOART, ZPAV i ZAiKS.